Sau 30 năm đi tìm đường cứu nước, năm 1941, Bác Hồ đã vượt qua cột mốc 108 trên đường biên giới Việt – Trung về ở hang Pắc Bó, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng để lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Mùa xuân năm 1942, Bác Hồ đã có bài thơ mừng xuân:
Nǎm cũ qua rồi, chúc nǎm mới:
Chúc phe xâm lược sẽ diệt vong
Chúc phe dân chủ sẽ thắng lợi
Chúc đồng bào ta đoàn kết mau
Chúc Việt-Minh ta càng tấn tới
Cờ đỏ ngôi sao bay phất phới.
Ba năm sau, bài thơ mừng xuân của Bác Hồ đã trở thành hiện thực. Cách mạng Tháng 8 năm 1945 thành công, nhân dân cả nước ta mừng độc lập và Bác Hồ đã đọc tuyên ngôn độc lập ở vườn hoa Ba Đình, thủ đô Hà Hội, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Song bọn thực dân Pháp đã liều lĩnh trở lại xâm lược nước ta lần thứ 2, nên ngày 19 tháng 12 năm 1946 Bác Hồ đã viết Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến ở làng Vạn Phúc, thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây.
Mặc dù là năm đầu bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp, nhưng đến Tết Đinh Hợi năm 1947, Bác Hồ đã viết bài thơ chúc mừng năm mới:
Cờ đỏ sao vàng tung bay trước gió
Tiếng kèn kháng chiến vang dậy non sông
Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến
Chí ta đã quyết, lòng ta đã đồng.
Tiến lên chiến sĩ! Tiến lên đồng bào
Sức ta đã mạnh, người ta đã đông
Trường kỳ kháng chiến, nhất định thắng lợi
Độc lập thống nhất, nhất định thành công!
Những vần thơ chúc mừng năm mới Đinh Hợi của Bác Hồ đã động viên toàn quân, toàn dân ra kháng chiến đánh bại chiến thuật: "Đánh nhanh thắng nhanh” của thực dân Pháp, chiến khu Việt Bắc được mở rộng nên đến xuân Mậu Tý năm 1948, Bác Hồ lại viết thơ chúc Tết:
Gửi lời chúc đồng bào
Kháng chiến được thắng lợi
Toàn dân đại đoàn kết
Cả nước dốc một lòng.
Bước sang kháng chiến chống thực dân Pháp đến năm thứ tư, Bác Hồ đã viết bài thơ chúc xuân Kỷ Dậu năm 1949:
Kháng chiến lại thêm một nǎm mới
Thi đua ái quốc thêm tiến tới
Động viên lực lượng và tinh thần
Kháng chiến càng thêm mau thắng lợi.
Năm 1950 chiến dịch biên giới thắng lợi, đến năm 1951 cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp đã bước sang năm thứ năm, Bác Hồ lại viết bài thơ mừng xuân Tân Mão:
Xuân này kháng chiến đã nǎm xuân
Nhiều xuân thắng lợi càng gần thành công
Toàn hǎng hái một lòng
Thi đua chuẩn bị tổng phản công kịp thời.
Sang xuân Nhâm Thìn năm 1952, Bác Hồ đã viết bài thơ chúc Tết Nhâm Thìn:
Chiến sĩ thì giết giặc
Đồng bào thì tǎng gia
Nǎm mới thi đua mới
Thắng lợi ắt về ta
Mấy lời thành thật nôm na,
Vừa là kêu gọi, vừa là mừng xuân.
Khi bước vào chiến dịch thu đông năm 1953 – 1954, Bác Hồ đã có bài thơ mừng xuân Giáp Ngọ năm 1954:
Quân và dân ta nhất trí đoàn kết,
Kháng chiến kiến quốc nhất định hoàn toàn thắng lợi.
Lời thơ chúc Tết xuân Giáp Ngọ của Bác Hồ đã trở thành hiện thực, nên đến ngày 7 tháng 5 năm 1954 chiến dịch Điện Biên Phủ thắng lợi. Hiệp định Giơnevơ năm 1954 đã ký kết, chấm dứt 9 năm kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp. Hòa bình lập lại trên miền Bắc nước ta. Miền Nam còn phải tiếp tục đấu tranh chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai.
Đến xuân Bính Thân năm 1956, Bác Hồ đã làm bài thơ mừng xuân để nhắc nhở đồng bào, chiến sỹ cả nước:
Thân ái mấy lời chúc Tết
Toàn dân đoàn kết một lòng
Miền Bắc thi đua xây dựng
Miền Nam giữ vững thành đồng
Quyết chí, bền gan phấn đấu
Hoà bình, thống nhất thành công.
Với 2 nhiệm vụ chiến lược là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, nên mỗi độ Tết đến, xuân về, Bác Hồ đều làm thơ chúc Tết nhân dân cả nước. Vào mùa xuân Kỷ Dậu năm 1969, Bác Hồ sắp sửa đi gặp các cụ Các Mác – Lênin, Bác vẫn lạc quan, làm thơ chúc Tết Kỷ Dậu:
Nǎm qua thắng lợi vẻ vang,
Nǎm nay tiền tuyến chắc càng thắng to
Vì độc lập, vì tự do
Đánh cho Mỹ cút, đánh cho nguỵ nhào
Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào
Bắc Nam sum họp, xuân nào vui hơn.
Bài thơ chúc Tết cuối cùng của Bác Hồ đã động viên toàn Đảng, toàn dân ta anh dũng đấu tranh chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước bằng chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử ngày 30-4-1975, để thống nhất đất nước. Chào đón xuân Ất Mùi, chúng ta lại càng nhớ đến thơ chúc Tết mừng xuân của Bác Hồ - Vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam.
Bùi Hoàng Tám